Merhabalar,

Bir süredir yazmayı planladığım konuyu artık eyleme dökme vakti geldi. Hakkında Türkçe olarak neredeyse hiçbir platformda bilgi bulunmayan Red Hat sertifikasyonlarıyla ilgili tecrübelerimi paylaşmak, ileride bu sınavlara katılmayı düşünen kişiler için rehberlik etmek istedim.

Neden Red Hat Sertifikasyon Programı ?

Günümüzde birçok teknoloji firmasının sertifikasyon programı bulunuyor. Bunların başını çekenler arasında Oracle, Red Hat, Cisco, Microsoft, VMware ve Symantec’i gösterebiliriz. Lakin, bu firmaların çoğunun uyguladığı prosedür, sınavların çoktan seçmeli test soruları üzerine olması ve bu soruların da warez ortamında bulunması, parayla satılması, firmaların da inatla soru havuzlarını değiştirmemesinden ötürü çoğu sertifika maalesef saygınlığını yitirmiş durumda. Sadece Oracle’ın geçen sene havuzu değiştirdiğini biliyorum, Microsoft ve Cisco halen aynı soruları kullanıyor sanıyorum. Bunun neticesinde temel network yapısını bilmeden CCNA veya sistemin başında beş dakika durmadan piyasada MCSE sertifikalı insanlar dolanıyor. Bu ayrı bir tartışma konusu olacağı için, fazla uzatmadan Red Hat’in yapısından bahsetmek istiyorum. Red Hat, yukarıdaki firmaların aksine, en kolayından en zoruna bütün sınavlarını uygulamalı olarak yapıyor. Bu ne demek ? Şöyle ki, sınavda sizden yapmanızı istediği bazı görevler istiyor, siz de laptop başında, gerçek bir Red Hat sisteminde istenilenleri yapıyorsunuz. Sınavların bu şekilde olması, elbette iş verenin de önemsediği bir konu olmasını sağlıyor. Şu an için Red Hat, Linux Foundation ve LPI arasında uluslararası geçerlilik açısından Red Hat diğerlerine göre bir adım önde, bu sektörde kabul edilmiş bir gerçek.

EX200 Sınav Yapısı

Red Hat’in en alt seviye sertifikasyonu olan RHCSA (EX200) sınavı, temel ve orta seviye konuları bünyesinde barındıran bir sınav. Sınavda toplamda 17 soru bulunuyor fakat bütün sorular da birden çok şıktan oluşuyor. 2.5 saatlik süre zarfında istenilenleri yapmaya çalışıyorsunuz ki bence süre ideal. Bazı sorular gerçekten çok basit, biraz da klavye hızınıza bağlı olarak bir dakikayı almıyor. Bunun yanısıra dikkat gerektiren, sizi tuzağa çekebilecek türden bazı sorular da mevcut ama söz konusu soru içerikleriyle ilgili bilgi veremiyorum, girecekler için sürpriz olsun 🙂

Dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi, yaptığınız işlemlerin kalıcı olması ve aynı zamanda sistemlerin son halinde çalışıyor olması gerektiği. Diyelim ki bütün soruları bitirdiniz, kendinizden eminsiniz, süre bitiminde makineler otomatik olarak kapatılıyor ve yeniden açılıyor, bu aşamada eğer sistem herhangi bir nedenden ötürü açılmazsa, yapmış olduğunuz soruların %99’u doğru olsa bile, sistemi açtırmayan o %1’lik yanlışlık, 0 puan almanıza neden oluyor, haliyle kalıyorsunuz. “Öyle iş mi olur ya ?” demeyin, aynı olayı yaşayan 2 kişi tanıyorum 🙂 Bu yüzden, sürenin tamamını soruların çözümüyle harcamak yerine, birkaç dakikasını sistemlerin doğru çalıştığından emin olmak için kullanmak gerekiyor.

 EX200 sınavı için bilinmesi gereken konular:

 Understand and use essential tools

Access a shell prompt and issue commands with correct syntax Use input-output redirection (>, >>, |, 2>, etc.) Use grep and regular expressions to analyze text Access remote systems using ssh Log in and switch users in multiuser targets Archive, compress, unpack, and uncompress files using tar, star, gzip, and bzip2 Create and edit text files Create, delete, copy, and move files and directories Create hard and soft links List, set, and change standard ugo/rwx permissions Locate, read, and use system documentation including man, info, and files in /usr/share/doc

 Operate running systems

Boot, reboot, and shut down a system normally Boot systems into different targets manually Interrupt the boot process in order to gain access to a system Identify CPU/memory intensive processes, adjust process priority with renice, and kill processes Locate and interpret system log files and journals Access a virtual machine’s console Start and stop virtual machines Start, stop, and check the status of network services Securely transfer files between systems

Configure local storage

List, create, delete partitions on MBR and GPT disks Create and remove physical volumes, assign physical volumes to volume groups, and create and delete logical volumes Configure systems to mount file systems at boot by Universally Unique ID (UUID) or label Add new partitions and logical volumes, and swap to a system non-destructively Create and configure file systems Create, mount, unmount, and use vfat, ext4, and xfs file systems Mount and unmount CIFS and NFS network file systems Extend existing logical volumes Create and configure set-GID directories for collaboration Create and manage Access Control Lists (ACLs) Diagnose and correct file permission problems

 Deploy, configure, and maintain systems

Configure networking and hostname resolution statically or dynamically Schedule tasks using at and cron Start and stop services and configure services to start automatically at boot Configure systems to boot into a specific target automatically Install Red Hat Enterprise Linux automatically using Kickstart Configure a physical machine to host virtual guests Install Red Hat Enterprise Linux systems as virtual guests Configure systems to launch virtual machines at boot Configure network services to start automatically at boot Configure a system to use time services Install and update software packages from Red Hat Network, a remote repository, or from the local file system Update the kernel package appropriately to ensure a bootable system Modify the system bootloader

Manage users and groups

Create, delete, and modify local user accounts Change passwords and adjust password aging for local user accounts Create, delete, and modify local groups and group memberships Configure a system to use an existing authentication service for user and group information

 Manage security

Configure firewall settings using firewall-config, firewall-cmd, or iptables Configure key-based authentication for SSH Set enforcing and permissive modes for SELinux List and identify SELinux file and process context Restore default file contexts Use boolean settings to modify system SELinux settings Diagnose and address routine SELinux policy violations Görüldüğü gibi bazı konu başlıkları oldukça basit fakat sınavda birebir bütün konular çıkıyor anlamına gelmiyor bu tablo. Zaten bazı temel eylemleri bilmeden bu eylemlere bağlı olan çoğu konuyu yapamıyorsunuz. Buradaki konuların bir kısmını Linux Yaz Kampı 2015 ve Akademik Bilişim 2016’da anlattım, hatta özellikle sınavda çıkabilecek 1-2 sorunun değiştirilmiş halini sözlü ve yazılı olarak sordum 🙂

Sınav ücreti 300 $ + KDV. Yani yaklaşık olarak 1200 lira civarında bir meblağ ödemeniz gerekiyor. Sınava genel itibariyle sektör çalışanları, çalıştıkları firmalarının desteği ile geldikleri için, “Amaan, kalsam ne olacak, firma ödüyor nasıl olsa ehiehi” mentalitesiyle olaya yaklaşmak doğru olmaz kanısındayım. Hatta aksine şahsen para kendi cebimden çıksa daha az stresli olabilirdim gibi geliyor. Her şeyden önce firmanın gözünde itibar kaybı mümkün, bu benim için maddiyattan daha önemli.

Sınavdan başarılı sayılabilmek için %70 oranını tutturmanız gerekiyor. Bu da 300 puan üzerinden 210’a tekabül ediyor. Bunun dışında, zorluk açısından Linux Foundation’ın uyguladığı LFCS sınavının RHCSA’ya göre biraz daha üstün olduğunu söylemeden edemeyeceğim. Ya da zorluk değil de ayrıntı ve soru sayısı açısından bir tık yukarıda diyebiliriz.

Özetle, EX200 bence oldukça basit bir sınav ama senelerdir sektör çalışanı olup da bu sınavı bile veremeyenler olduğunu duydukça şaşırıyorum. “Çok biliyorum artizliği yapma bize yeaa” demeyin, şimdi EX300 ile olan kısmı da okuyacaksınız, sabırlı olun^^

 EX300 Sınav Yapısı

Evet, geldik asıl mevzuya. Bu zamana kadar Oracle Database 11g R2 Administrator Associate, Linux Foundation Certified System Administrator, Red Hat Certified System Administrator ve son olarak dün Red Hat Certified System Engineer sınavlarına girdim, abartmıyorum, diğer sınavları üst üste koy, zorluk açısından EX300 ile ya kafa kafaya olurlar ya da gerisinde kalırlar. LYK 2015 için Bolu’ya giderken ilk olarak Doruk (Fişek) hocama sormuştum sınavların zorluğunu, son sürümle birlikte oldukça zorlaştığını bildiğini, girip de kalanlar olduğunu söylemişti. Bu durumda ben de EX200’ü görünce “Diğeri ne kadar zor olabilir ki” diyemedim, çünkü özellikle EX300’de kalanların çok olması beni temkinli olmaya zorlamıştı. “İlk seferde EX300’ü geçen efsanevi nesil” adlı bir başlık bile oluşturulabilir, valla bak. Akıllara şu sahne geliyor:

https://www.youtube.com/watch?v=oXv3SSijPFc

Nitekim, ilk olarak Aralık ayında girdiğim sınavda ben de kaldım. Kalmak bir yere kadar koyardı, geçebilmek için 300 üzerinden minimum 210 puan almanın zorunlu olduğu sınavda 190 puanla kalınca ekstra bir moral bozukluğu oldu haliyle. Lakin şunu da gördüm; ben kaşınmışım. O sınavda benimle birlikte Türkiye’nin en büyük kurumsal firmalarından birisinin sistem ekibi de sınava girmişti, hem de bu kişiler öncesinde eğitim de almışlar. Sonuç ? O oturumda eğitim alarak sınava giren 14 kişiden 3 kişi sınavı verebildi ki bunlardan en az 1 tanesi eski sürümden RHCE idi, hepsi de 30 yaş üstü, sektörün kurtlarından. “Bu adamlar bile eğitim alarak sınava girdiyse, sen dur bi soluklan hele Deniz” dedim kendime.

Şimdi bu noktada eğitimin faydasından bahsedebiliriz çünkü resmi eğitimlerde sınavla ilgili ipuçları verildiğini, sorular üzerine çalışıldığını biliyoruz, en azından eğitime katılanlar böyle söylüyor. O zaman en iyi çözüm eğitime katılmak mı ? Bir noktada evet fakat yukarıda canlı örneğini verdiğim bir durum var. Üzerine kendiniz de çalışmazsanız öyle bir garanti yok. Ayrıca, eğitim fiyatları bir kişi için 3000 $ civarında. Türkiye’deki her firma bir eğitim için bu meblağı gözden çıkarmaz onlar için ufak bir miktar olarak görülse bile. Ayrıca sizin için sınav ücretiyle birlikte böyle bir ödemeyi yapmış olmalarından sonra yine başarısız olma ihtimalinizi düşünün, bir nevi kabus.

Bir sonraki sınava daha iyi çalışır geçerim dedim, o da rutin iş yoğunluğu, Akademik Bilişim 2016, HackMETU 2016 derken yalan oldu tabi. 2 gün kala çalışmaya başladım, bir gün öncesinde de iş yerimden yarım günlük izin aldım, sabahladım, o şekilde gittim sınava. Yukarıda örnek vermiştim, makinelerin açıldığından emin olmak gerekiyor diye. Dün tam olarak bunun ucundan döndüm, sistemlerden birisi başlangıçta açılmadı sınav bitimine 1.5 saat kala, o an hayatım gözlerimin önünden film şeridi gibi geçti. Eheu yok o kadar da değil de nabzımın şiddetini çok iyi hissettim, birkaç saniye dondum kaldım ekrana bakarak. Sonrasında silkelenerek kendime geldim ve bir şekilde çözdüm o problemi, yoksa her şeyi baştan yapmak zorunda kalacaktım.

Dikkat ettiyseniz “sistemlerden birisi..” şeklinde bir tabir kullandım. Evet, EX300’de ilgilenmeniz gereken iki sanal sistem var. Bazı sorular birbirleriyle ilişkili ve aynı şekilde sistemlerin de birbirleriyle uyumlu olması gerekiyor bu doğrultuda. Burada biraz saçma bulduğum bir yapı var, tamam, soruların bir kısmında iki sistemin ilişkili olması mantıklı fakat 1. sistemde yaptığınız bir işlemin birebir aynısının diğer sistemde de yapılmasını istenmesinin sebebi nedir ? Sınav zaten zor, birde süreyle yarışmak daha da zorlaştırıyor. “Bir sistem mühendisi kritik durumlarda dahi hızlı karar verilmeli ve klavyeyle sevişmelidir” şeklinde bir algıyla mı böyle bir şey yapmışlar bilemedim.

RHCE için sınav süresi 3.5 saat, toplam 21 sorudan ve seçeneklerle birlikte yaklaşık olarak 70 küsür görevden oluşuyor. Her soru için ortalama 10 dakikanız olduğu sonucu çıkıyor buradan ama gerçekten yetmiyor. Abartmıyorum, bütün sorular bitene kadar o kadar hızlı ilerledim ki, soruları okuduğum süreler haricinde toplamda beş saniye durup dinlendirmedim ellerimi. Neredeyse bütün soruları bitirdiğimde yaklaşık olarak 1 saatim kalmıştı, o da eksik olanlara dönmek için ucu ucuna yetmiş oldu. Yabancı bloglarda sınava hazırlık için tavsiye verilirken “Sınav için klavye hızınızı nasıl artırısınız ?” şeklinde başlıklar görmüştüm bazılarında, bu şaka değil. Gerçekten klavye hızınız kötü ise EX300’de 1-0 yenik durumda başlıyorsunuz kafadan. Tabi ki kontrolsüz hız, sizi yazım hatasına da zorluyor haliyle. Sonuçta bazı servislerin yapılandırmasındaki tek bir harf hatası, servisin çalışmamasına yol açabiliyor, siz bunu ilk seferde göremediğinizde ise troubleshooting yapmanız gerekiyor, hata arıyorsunuz, bu da zamandan kaybettiriyor. Ayrıca EX300 daha önce 4 saatmiş, 1-2 soruyu çıkarıp 3.5 saate düşürmüşler. Birde dipnot, bir önceki sınavla birebir aynı sorular çıkmadı, bu da ayrı bir sürpriz oldu. Evet, genel itibariyle sorular aynı olsa da, ilk sınavda bir konunun çok kek olan bir sorusu, ikinci sınavda bir nevi kabus gibi geldi. Olumlu tarafından yaklaşırsak, sınavların zor olması ciddi bir emek ve çalışma istediğinden, ele ayağa düşmesinin de önüne geçilmiş oluyor böylelikle, sertifikasyon saygınlığını koruyor.

Kısacası; EX300 zor, gerçekten zor bir sınav. Eski sürümlerde bu kadar zor olmadığını girenlerden defalarca duydum. Dün sınav çıkışında senior mühendislerden birisi aynen şu cümleyi kurdu : “Başıma silah dayasalar bir daha bu sınava girmem, böyle zulüm görmedim, nerede o Red Hat 5-6 sınavları ?”. Haklılık payı var, şahsen ben de girmek istemem sertifikanın expire tarihi gelene kadar. İnsan şimdi düşünüyor, “EX300 böyleyse, RHCA için verilmesi gereken 5 uzmanlık sınavı nasıldır acaba ?” diye, hayırlısı, onlara da katılıp göreceğiz. Dünkü sınavda 10-12 kişiydik, toplamda 2 kişi geçmişiz, diğeri kim bilmiyorum. Bugün itibariyle Türkiye’de 70 RHCE sertifikalı kişi bulunuyor, bunların çok az bir kısmı son sürümden RHCE.

Her iki sınav için de açıklama süresi olarak 3 Amerika iş günü deniliyor ama RHCSA aynı gün açıklanmıştı. RHCE ise maksimum 1 gün sürüyor. Dün öğleden sonra girdiğim sınavın sonucu bana bu sabah geldi mesela. Tabi bu kadar sinir ve stresten sonra o sertifikayı görünce “Değdi be” diyebiliyorsunuz^^

 EX300 sınavı için bilinmesi gereken konular :

 System configuration and management

Use network teaming or bonding to configure aggregated network links between two Red Hat Enterprise Linux systems Configure IPv6 addresses and perform basic IPv6 troubleshooting Route IP traffic and create static routes Use firewalld and associated mechanisms such as rich rules, zones and custom rules, to implement packet filtering and configure network address translation (NAT) Use /proc/sys and sysctl to modify and set kernel runtime parameters Configure a system to authenticate using Kerberos Configure a system as either an iSCSI target or initiator that persistently mounts an iSCSI target Produce and deliver reports on system utilization (processor, memory, disk, and network) Use shell scripting to automate system maintenance tasks

Network services

Install the packages needed to provide the service Configure SELinux to support the service Use SELinux port labeling to allow services to use non-standard ports Configure the service to start when the system is booted Configure the service for basic operation Configure host-based and user-based security for the service

HTTP/HTTPS

Configure a virtual host Configure private directories Deploy a basic CGI application Configure group-managed content Configure TLS security

 DNS

Configure a caching-only name server Troubleshoot DNS client issues

 NFS

Provide network shares to specific clients Provide network shares suitable for group collaboration Use Kerberos to control access to NFS network shares

SMB

Provide network shares to specific clients Provide network shares suitable for group collaboration

 SMTP

Configure a system to forward all email to a central mail server

 SSH

Configure key-based authentication Configure additional options described in documentation

 NTP

Synchronize time using other NTP peers

 Database services

Install and configure MariaDB Backup and restore a database Create a simple database schema Perform simple SQL queries against a database

Görüldüğü üzere, konu başlıkları açısından EX300’de tamamen servisler üzerinden gidiliyor. Benim naçizane tavsiyem, firewalld, selinux ve network konularını öğrenmeniz yönünde olacaktır. Özellikle bu konular sınavın genel gidişatını etkiliyor.

 Çalışmak için tavsiyeler

Her iki sınav için de Red Hat’in resmi dokümantasyonunu kullanabilirsiniz. Tuzlu gelmez derseniz Asghar Ghori’nin kitabını temin edebilirsiniz:

Sander Van Vugt’ın kitabını çok incelemedim fakat o da güzel görünüyor:

Bu seçenekler dışında zaten ya resmi eğitim alacaksınız, ya da production ortamındaki tecrübelerinize güvenerek ve Allah’a sığınarak sınava girişeceksiniz, peşine kuvvetle muhtemel dayak yiyeceksiniz.

Son sözler..

Her şeyden önce sertifikasyonun amaca giden bir araç olduğunu bilmek gerekiyor. “Sertifikayı aldım artık iş bulabilirim yiihuuu” demek, geri zekalılıktan başka bir şey olmaz. Aynı şekilde bu sertifikasyonları kazanmış olmak, sizin bir Linux uzmanı olduğunuzu göstermiyor. Mesela RHCE, sektör literatüründe “Senior Linux Administrator”a denk geliyor ama benim şu an kendimi sırf bu yüzden Senior mertebesinde görmem ahmaklık olur, daha bilmediğim onlarca konu var. Elbette sınava hazırlanırken yeni bir şeyler de öğreniyorsunuz, bu da işin pozitif bir yanı. Benim tavsiyem, işin biraz daha başındaysanız ve bir Linux sertifikasyonu istiyorsanız, LPI işe başlamanızdan yana olur. En azından birinci seviyesi daha insancıl diye biliyorum, sınava girmedim, örnek sorulardan gördüğüm kadarıyla basit. Ayrıca Red Hat sertifikasyon programı bunlarla sınırlı değil, şu şekilde ilerliyor :

Aklınıza takılanları yorum aracılığıyla sorabilirsiniz veya deniz.parlak@linux.org.tr adresinden iletişim kurabilirsiniz.

Sevgiler.